Γενικά

Κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης τους, τα γεωργικά προϊόντα, προσβάλλονται από διαφόρους εχθρούς και ασθένειες, που πολλές φορές προκαλούν σημαντικές ζημιές.
Σύμφωνα με υπολογισμούς του F.Α.Ο. (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών), οι απώλειες σε έτοιμο προϊόν κατά την αποθήκευση ανέρχονται στο 17% περίπου της παγκόσμιας παραγωγής (10% από έντομα και 7% περίπου από ακάρεα, τρωκτικά και ασθένειες).
Oι ποσότητες που αναλίσκονται από έντομα στις αποθήκες και τις καλλιέργειες, μόνο των σιτηρών θα μπορούσαν να αποτρέψουν τους λιμούς στις υπό ανάπτυξη χώρες.
Έχει υπολογισθεί ότι, τα τέλεια και οι προνύμφες των κολεοπτέρων και οι προνύμφες των λεπιδοπτέρων καταβροχθίζουν σε μια εβδομάδα προϊόν βάρους έως πολλαπλάσιου του βάρους τους.
Εκτός από τις ποσοτικές ζημιές, οι προσβολές των αποθηκευμένων προϊόντων από έντομα και ακάρεα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα υγείας στους καταναλωτές αυτών των προϊόντων.
Η παρουσία εντόμων σε προϊόντα που, είτε βρίσκονται στο στάδιο της επεξεργασίας, είτε φτάνουν στην κατανάλωση, είναι πολλές φορές συνδεδεμένη με την εμφάνιση αλλεργικών αντιδράσεων.
Από άποψη μεγέθους της ζημιάς που προκαλούν, διακρίνουμε τα πολύ ζημιογόνα έντομα τα οποία πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα και τα λιγότερο ζημιογόνα, για τα οποία έχουμε περισσότερο χρόνο στη διάθεση μας για μια επέμβαση.
Τα χαρακτηριστικά των πρώτων εντόμων είναι η μεγάλη και ταχύτατη εξάπλωση, η προσβολή μεγάλου αριθμού σπόρων ή προϊόντος από ένα άτομο και οι πολλές γενεές το χρόνο.
Τα λιγότερο ζημιογόνα έντομα χαρακτηρίζονται από αργή εξάπλωση, συγκέντρωση σ’ ένα ή σε λίγα σημεία της αποθήκης, μικρό αριθμό των γενεών, προσβολή ενός ή λίγων σπόρων κατ’ άτομο, η μή προσβολή υγιούς προϊόντος παρά μόνο ήδη προσβεβλημένου ή κατεστραμμένου.
Είναι προφανές ότι η καταπολέμηση των εντόμων αποθηκευμένων προϊόντων είναι επιτακτική ανάγκη.
Τα έντομα αποθηκών μπορούμε να τα κατατάξουμε με διάφορους τρόπους ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες τους, την οικογένεια ή την οικονομική σημασία τους.
Ορισμένα έντομα προσβάλλουν αποκλειστικά καρπούς ενός συγκεκριμένου είδους ή οικογένειας (π.χ. τα κολεόπτερα της οικ. Bruchidae μόνο καρπούς ψυχανθών.
Άλλα έντομα προσβάλλουν ένα πλήθος ειδών αποθηκευμένων προϊόντων (π.χ. τα είδη του γένους Ephestia προσβάλλουν άλευρα, σπόρους δημητριακών, σύκα, σταφίδες, καπνό, κακάο).
Ορισμένα δεν προσβάλλουν ολόκληρους σπόρους αλλά κυρίως σπασμένους ή ήδη προσβεβλημένους σπόρους (π.χ. Tribolium confusum , Oryzaephilus surinamensis) .
Άλλα πάλι τρέφονται και ολοκληρώνουν τον βιολογικό κύκλο τους μέσα σε ένα μόνο σπόρο (Sitophilus granarius).
Σχεδόν όλα τα λεπιδόπτερα σχηματίζουν μετάξινες θήκες ή “τροφικά καταφύγια” όπου προσβάλλουν μεγάλο αριθμό σπόρων (Ephestia kuhniella, Pyralis farinalis, Corcyca cephalonica κ.α.).
Για τα περισσότερα έντομα αποθηκών υπάρχουν οριακές τιμές θερμοκρασίας και υγρασίας για την αναπαραγωγή και ανάπτυξη τους.
Ο ρυθμός αναπαραγωγής τους είναι ευθέως ανάλογος, των τιμών των παραγόντων αυτών στο προϊόν και τους αποθηκευτικούς χώρους.
Γενικά θερμοκρασίες κάτω των 21°C έχουν δυσμενή επίδραση στην ανάπτυξη και εξάπλωση των εντόμων, και θερμοκρασίες άνω των 35°C καθιστούν την αναπαραγωγή και επιβίωση τους προβληματική.
Εξαιρέσεις αποτελούν τα είδη: Lasioderma serricorne , Trogoderma granarium , Tribolium confusum κ.α.).
Σε θερμοκρασία άνω των 38°C τα περισσότερα έντομα αποθηκών δεν μπορούν να ζήσουν.
Ως προς την υγρασία, τα περισσότερα είδη προτιμούν χαμηλής υγρασίας προϊόντα (π. χ. Triborium sp, σε άλευρα, γαλέτα κ.λ.π.).
Άλλα δεν μπορούν να αναπτυχθούν σε υγρασία κατώτερη του 8% (Sitophilus sp) .
Τέλος αρκετά έντομα Lasioderma, Ptinus κ.α.) χρειάζονται υγρασία προϊόντος τουλάχιστον 10%.
Από ταξινομική άποψη τα περισσότερα είδη εντόμων αποθηκών ανήκουν
στην τάξη Coleoptera και ακολουθούν εκείνα
της τάξης Lepidoptera.
Υπάρχουν ακόμη και λίγα μόνο είδη επιζήμιων Ακάρεων.

Τα κυριότερα είδη

Sitophilus Granarius, Σκαθάρι του σιταριού, granary weevil (curculionidae, Coleoptera)

Τέλειο: Μήκος 3 – 5 mm.
Χρώμα βαθύ καστανό ως μαύρο.
Τα έλυτρα φέρουν αυλακώσεις με κοίλα στίγματα.
Προνύμφη: Μήκος 3 – 4 mm, κοντόχοντρη, κυρτή, άποδη, κιτρινωπή.
Βιολογία – Προσβολές: Έχει 4 – 5 γενεές κατ’ έτος.
Γεννά μέχρι 400 αυγά σε βοθρία που ανοίγουν σε κάθε σπόρο. Η προνύμφη αναπτύσσεται στο σπόρο.
Προσβάλλει όλους τους σπόρους δημητριακών και σπανιότερα όσπρια και ξηρούς καρπούς.
Προτιμά πολύ σκληρούς σπόρους παλιών σοδιών.
Διαχειμάζει ως προνύμφη ή ως ακμαίο μέσα στον σωρό.

Sitophilus oryzae, Σκαθάρι του ρυζιού, rice weevil, (curculionidae, Coleoptera)

Τέλειο: Μήκος 2,5 – 4,5 mm.
Τα έλυτρα φέρουν αυλακώσεις και παρατηρούνται 4 ανοιχτόχρωμες κηλίδες.
Το Sitophilus granarius δεν πετά διότι δεν έχει μεμβρανώδεις πτέρυγες, όμως το Sitophilus oryzae πετά.
Προνύμφη: Μήκος 3 – 4 mm, κοντόχοντρη, κεκαμένη, κιτρινωπή.
Βιολογία – Προσβολές: Έχει 4 – 5 γενεές κατ’ έτος.
Γεννά μέχρι 400 αυγά. Η προνύμφη αναπτύσσεται στο σπόρο.
Προσβάλλει τα φυτά και στον αγρό.
Προσβάλλει όλους τους σπόρους δημητριακών και σπανιότερα αλευρώδη προϊόντα, όσπρια, ξηρούς καρπούς και ζωοτροφές.

Tribolium confusum, Σκαθάρι ή ψείρα των αλεύρων, Confused flour beetle, (Tenebrionidae, Coleoptera)

Τέλειο: Μήκος 4,0 – 4,5 mm, μακρόστενο, πεπλατυσμένο ερυθρό καστανό, γυαλιστερό.
Η κεραία έχει άρθρα που πλαταίνουν προς το άκρο.
Προνύμφη: Μήκος 5,0 mm, ολιγόποδη, κιτρινόλευκη.
Βιολογία: Μέχρι 5 γενεές το έτος.
Διαχειμάζει ως τέλειο μέσα στα προϊόντα ή σε κρύπτες στην αποθήκη.
Τα θηλυκά ζουν μέχρι 2 έτη. Γεννούν ως 600 αυγά.
Δεν προσβάλλουν ολόκληρους σπόρους.
Προσβολές: Όλα τα είδη σπόρων, άλευρα, πίτυρα, ζωοτροφές, μπαχαρικά και διάφορες άλλες ξηρές φυτικές ύλες.

Tribolium castaneum, Σκούρο σκαθάρι των αλεύρων Red flour beetle, (Tenebrionidae, Coleoptera)

Τέλειο: Μοιάζει με το προηγούμενο.
Στην κεραία τα τελευταία άρθρα σχηματίζουν ρόπαλο.
Βιολογία – Προσβολές: Έχει μέχρι 5 γενεές το χρόνο, το θηλυκό ζει μέχρι 2 έτη και γεννά 600 αυγά.
Προτιμά ήδη προσβεβλημένους ή σπασμένους σπόρους.
Προσβάλλει όλα τα είδη σπόρων (σιτηρά, όσπρια, ζωοτροφές, μπαχαρικά και λιγότερο το βαμβακόσπορο).

Tenebrio molitor, Μεγάλο σκαθάρι των αλεύρων, , Yellow mealworm, (Tenebrionidae, Coleoptera)

Τέλειο: Είναι το μεγαλύτερο από τα κοινά έντομα αποθηκών. Το μήκος φτάνει 15 – 20 m.m.
Χρώμα καστανό μαύρο σχεδόν γυαλιστερό.
Σε κάθε έλυτρο φέρει 5 παράλληλες ραβδώσεις.
Προνύμφη: Κυλινδρική, καστανέρυθρη, γυαλιστερή στα 30 χιλ. μήκος.
Βιολογία – Προσβολές: Γεννάει τα αυγά του στο αλεύρι.
Οι προνύμφες τρέφονται με άλευρα ή πίτυρα.
Προσβάλλει άλευρα, πίτυρα, σιτηρά, και άλλες φυτικές ύλες.

Tenebrioides mauritanicus, Σκαθάρι των σπόρων, cadelle beetle, (Ostomidae, Coleoptera )

Τέλειο: Μήκος 8 – 11 mm, καστανό μαύρο μέχρι μαύρο, με πόδια και κεραίες καστανέρυθρα.
Η βάση του προθώρακα χωρίζεται πολύ ευκρινώς από την βάση των ελύτρων.
Προνύμφη: Ανεπτυγμένη, έχει μήκος 15 – 20 mm. Χρώμα υπόλευκο – υποκίτρινο με κεφαλή και πόδια καστανά.
Στο οπίσθιο τμήμα φέρει άγκιστρα.
Βιολογία : Έντομο μακρόβιο. Το τέλειο ζει 1 – 2 έτη και η προνύμφη 2 – 3. Από άνοιξη έως το φθινόπωρο γεννά 800 – 1000 αυγά.
H προνύμφη είναι πολύ ανθεκτική στο ψύχος.
Η προνύμφη τρέφεται από ήδη προσβεβλημένους σπόρους άλευρα, πίτουρα, βαμβακόσπορο. Το τέλειο τρέφεται από άλλα έντομα αποθηκών (εντομοφάγο).

Oryzaephilus surinamensis, Οδοντωτό σκαθάρι των σπόρων, Sawtoothed grain beetle, (Cucujidae, Coleoptera)

Τέλειο: Λεπτό, πεπλατυσμένο, ευκίνητο, μήκους 3 – 3,5 mm. Ο θώρακας φέρει 2 επιμήκεις αυλακώσεις και από 6 οδοντοειδείς προεξοχές.
Στην κεφαλή μία καμπύλη αμέσως κάτω από τους οφθαλμούς.
Προνύμφη: Μήκος 4mm, νηματοειδής πεπλατυσμένη, υποκίτρινη, με κεφαλή και πόδες υπέρυθρους.
Με μία σκοτεινόχρωμη ραχιαία κηλίδα σε κάθε τμήμα του σώματος.
Βιολογία – Προσβολές: Έχει 2 – 3 γενεές το χρόνο, αλλά σε πολύ ευνοϊκές συνθήκες (υψηλή θερμοκρασία), φτάνει τις 6 – 8.
Οι προνύμφες προτιμούν ήδη προσβεβλημένους σπόρους.
Το τέλειο είναι μακρόβιο (2 – 3 έτη). Τρέφεται με υπολείμματα διατροφής των προνυμφών.
Τρέφεται κυρίως με σιτηρά και προϊόντα αυτών όπως ψωμί, ζυμαρικά, και μπισκότα, ελαιούχους σπόρους, ξηρά όσπρια, καφέ, κακάο, αποξηραμένα φυτά.
Πάντα όμως με άλλα έντομα επιζήμια σ’ αυτούς τους σπόρους.

Laemophloes ferrugineus, Σιταρόψειρα, Grain beetle, (Cucujidae Coleoptera)

Τέλειο: Μήκος 2,0 mm, είναι πεπλατυσμένο, καστανοκίτρινο, γυαλιστερό, με κεραίες που φτάνουν το μήκος του σώματος.
Προνύμφη: Μήκος μέχρι 3 mm. Τρέφονται με φλοιούς, υπολείμματα και φύτρα σπόρων.
Βιολογία – Προσβολές: Έχει συνήθως 2 – 3 γενιές το έτος.
Οι προνύμφες τρέφονται με φλοιούς, υπολείμματα ή φύτρα σπόρων.
Ευνοείται από ψηλή σχετική υγρασία.
Προσβάλλει σπόρους σιτηρών. Στους αλευρόμυλους υπερέχει το L. turcicus.

Rhizopertha dominica, Σκαθάρι του ρυζιού, Lesser Grain Borer, (Bostrychidae, Coleoptera)

Τέλειο: Μήκος 2,5 – 3 mm, επίμηκες κυλινδρικό, καστανού – ερυθροκαστανού χρώματος.
Η κεφαλή δεν φαίνεται από πάνω. Οι κεραίες έχουν ρόπαλο από τρία άρθρα.
Ο θώρακας στην ράχη φέρει βοστρύχους.
Τα έλυτρα φέρουν ευκρινείς κατά μήκος γραμμές από μικρά κοιλώματα.
Προνύμφη: Μήκος 4 – 6 mm, με σώμα παχύ, κυρτό, διογκωμένο εμπρός (σκαραβαιόμορφη), υπόλευκη με κεφαλή και πόδες καστανούς.
Βιολογία: Έχει 4 – 6 γενεές το χρόνο. Διαχειμάζει στις αποθήκες σ’ όλα τα στάδια.
Πολλές προνύμφες προσβάλλουν έναν σπόρο όπου και νυμφώνονται.
Είναι το πολυπληθέστερο έντομο σε αποθήκες ρυζιού και σιταριού στην Ελλάδα. Προσβάλλει ακόμη καλαμπόκι, κριθάρι, μπισκότα κ.α. προϊόντα αλεύρου.

Lasioderma serricorne (Anobiidae, Coleoptera ) cigar beetle

Σκαθάρι (ψείρα) του ξερού καπνού.
Τέλειο: Μήκος 2 – 2,5 mm, σχήμα ωοειδές, χρώμα υποκάστανο έως ερυθροκαστανό.
Η κεφαλή δεν φαίνεται από πάνω.
Κεραίες πριονοειδείς.
Έλυτρα χωρίς γραμμώσεις καλυπτόμενα από λεπτό χνούδι.
Μπορεί να πετάξει.
Προνύμφη: Μήκος μέχρι 4mm, λευκή – υποκίτρινη, κοντόχοντρη, κυρτή με λευκές τρίχες.
Κεφαλή και πόδια υποκαστανά.
Βιολογία – Προσβολές: Μπορεί να έχει ως και άνω των 4 γενεών κατ’ έτος.
Διαχειμάζει ως προνύμφη μέσα σε καπνοδέματα. Η προνύμφη καθώς και το τέλειο κατατρώγουν τον καπνό στο βάθος των καπνοδεμάτων.
Προσβάλλει κυρίως όλα τα προϊόντα του καπνού και του κακάο.
Μικρές προσβολές συναντάμε σε όσπρια, ζυμαρικά, ελαιώδεις σπόρους, τσάι, αυτοφυή φυτά κ.α.

Stegobium paniceum, Σκαθάρι αποθηκών, Σκαθάρι ψείρα του ψωμιού, Drugstore beetle, Bread beetle, (Anobiidae, Coleoptera)

Τέλειο : Μήκος 2 – 3 mm. Κιτρινοκαστανό ως βαθύ καστανό. Μοιάζει με το Lasioderma serricornae και το ξυλοφάγο Anobium punctatum.
Οι κεραίες έχουν μεγάλο ρόπαλο από 3 άρθρα.
Προνύμφη : Μήκος 1,5 – 3,5 mm. Λευκή, υποκίτρινη, πολύ κυρτή με πυκνές χρυσίζουσες σμήριγκες.
Βιολογία : Σε μη θερμαινόμενους χώρους διαχειμάζει σαν προνύμφη, νυμφώνεται την άνοιξη και τα ακμαία εμφανίζονται Μάρτιο – Ιούνιο. Έχει μία γενεά στην ύπαιθρο και 3 – 4 στην αποθήκη.
Προσβολές : Η προνύμφη είναι πολυφάγος. Τρέφεται με πλούσιες σε άμυλο φυτικές ύλες όπως προϊόντα αρτοποιίας, αλλά και φασόλια, μπιζέλια και τεμάχια αποξηραμένων φυτών.
Επίσης θα το δούμε σε παλιά έπιπλα, μπαμπού, καλάθια, δέρμα, χαρτί και βιβλία.

Carpophilus hemipterus, Σκαθάρι των ξηρών φρούτων, Dried fruit beetle, (Nitidulidae, Coleoptera)

Τέλειο : Μήκος 2 – 4 mm. Τα έλυτρα είναι κοντά και δεν καλύπτουν τα δύο κοιλιακά τμήματα.
Τα έλυτρα έχουν δύο υποκίτρινες κηλίδες.
Η κεραία καταλήγει σε συμπαγές ρόπαλο.
Προνύμφη : Λευκή ως υποκίτρινη. Μήκος 7 mm.
Βιολογία : Διαχειμάζει ως τέλειο ή προνύμφη στις αποθήκες ή νύμφη στο έδαφος.
Ωοτοκεί σε ώριμους ή τραυματισμένους καρπούς, στο έδαφος ή στις αποθήκες. Συμβάλει στην ανάπτυξη παθογόνων και επιταχύνει την σήψη των καρπών.
Προσβολές : Κυρίως αποξηραμένα φρούτα όπως σύκα, βερίκοκα, χουρμάδες, μπανάνες. Δευτερευόντως και σε ξηρούς καρπούς, άλευρα, κακάο, τρούφα, σπόρους σιτηρών και αμυλώδη προϊόντα.

Acanthoscelides obtectus, Βρούχος των φασολιών, Bean Weevil, (Bruchidae, Coleoptera)

Τέλειο: Μήκος 3 – 4 mm, σχήμα ωοειδές, χρώμα καστανό – μαύρο καλυπτόμενο με λεπτό φαιό χνούδι.
Κεραίες πριονωτές. Προθώρακας κωνικός.
Προνύμφη: Μήκος 3 mm, σαρκώδης, άποδη, κυρτή, λευκή με μικρή κίτρινη κεφαλή.
Βιολογία : Η προσβολή αρχίζει στον αγρό και συνεχίζεται στην αποθήκη.
Από την αποθήκη πετούν την θερμή περίοδο στον αγρό.
Έχει 3 – 4 γενιές το έτος.
Προσβολές: Προσβάλλει τα φασόλια αλλά και τη σόγια.
Παρόμοιες προσβολές προκαλούν τα είδη B. pisorum (Βρούχος των μπιζελιών) και B. rufimanus (Βρούχος των κουκιών).

Anthrenus museorum, Σκαθάρι των μουσείων, Museum beetle, (Dermestidae, Coleoptera)

Τέλειο : Μήκος 2 – 4 mm.
Η νωτιαία πλευρά του σώματος καλύπτεται με λέπια, λευκά, μαύρα ή καστανά ώστε να σχηματίζονται κηλίδες.
Προνύμφη : Μήκος 4 – 5 mm. Υποκίτρινη με πρόνωτο υποκαστανό. Στο σώμα φέρει λεπτές μακριές σμήριγκες. Στην πίσω πλευρά του σώματος σχηματίζεται θύσανος.
Βιολογία : Κυρίως σε κατοικημένους χώρους.
Τα στάδια των προνυμφών μπορεί να κρατήσουν 2 – 3 χρόνια.
Τα τέλεια μπορεί να τρέφονται με νέκταρ και γύρη.
Προσβολές : Κυρίως σε ζωικές ύλες, νεκρά έντομα, και ζώα σε μουσεία.
Επίσης μάλλινα, τάπητες, βαμβακερά, δέρματα και γούνες.

Trogoderma granarium, Τρωγόδερμα των σπόρων, khapra beetle, (Dermestidae, Coleoptera)

Τέλειο : Μήκος 3 mm, ωοειδές, ανοικτό καστανό.
Προνύμφη : Μήκος 3 – 6 mm, χρώμα ανοιχτό καστανό, φέρει μακριές και λεπτές κιτρινωπές τρίχες.
Βιολογία : Το τέλειο δεν τρέφεται ενώ η προνύμφη μπορεί να έχει μακρά διάπαυση (εώς 8 έτη) και να δραστηριοποιηθεί όταν οι συνθήκες γίνουν ευνοϊκές (ξηροθερμικές).
Προσβολές : Αντίθετα με άλλα Dermestidae τρέφεται αποκλειστικά με φυτικές ύλες. Προσβάλει σιτηρά, ελαιώδεις σπόρους και πλακούντες. Είναι έντομο καραντίνας σε πολλές χώρες.

Araecerus fasciculatus, Σκαθάρι του καφέ, Coffee bean beetle, (Anthribidae, Coleoptera)

Τέλειο : Μήκος 3 – 5 mm. Έχει στίγματα σκούρα και ανοιχτότερα καστανά και καλύπτεται από λεπτές μικρές τρίχες.
Έχει μακριά πόδια και κεραίες με ρόπαλο.
Τα έλυτρα αφήνουν ακάλυπτο το τελευταίο κοιλιακό τμήμα.
Προνύμφη : Μήκος 5 – 6 mm. Λεπτή, κυρτή, άποδη και τριχωτή.
Βιολογία : οι προνύμφες κάνουν στοές σε αποθηκευμένα προϊόντα, νυμφώνονται και τα ακμαία κάνουν κυκλικές οπές εξόδου.
Προσβολές : Σε σπόρους καφέ, κακάο, καλαμπόκι, φυστίκια, τζίντζερ, γλυκοπατάτες κλπ.

Ephestia kuehniella, Σκουλήκι των αλεύρων, Mediterranean flour moth, (Pyralidae, Lepidoptera)

Τέλειο : Άνοιγμα πτερύγων 18 – 25 mm.
Το σώμα και οι πρόσθιες πτέρυγες έχουν τεφρό χρώμα με διάσπαρτες κηλίδες.
Οι οπίσθιες πτέρυγες έχουν χρώμα υπόλευκο με καστανά νεύρα και περιφέρεια.
Προνύμφη : Μήκος 15 – 20 mm., χρώμα υπορόδινο, κεφαλή και πρόνωτο καστανά.
Βιολογία : Έχει ως 5 γενεές το έτος.
Είναι νυκτόβιο και δραστηριοποιείται με το ημίφως ή τη νύχτα.
Τα θηλυκά ωοτοκούν συνήθως πάνω στους σωρούς των αλεύρων 200 – 300 αυγά το καθένα.
Οι προνύμφες κατασκευάζουν θήκες μέσα στις οποίες τρέφονται και αναπτύσσονται.
Με αυτόν τρόπο ρυπαίνουν, προκαλούν ζυμώσεις και δυσάρεστες οσμές στα άλευρα και τα υποβαθμίζουν.
Εκτός από τα άλευρα και σπόρους δημητριακών προσβάλλει ακόμη όσπρια, πίτουρα, γύρη σε κυψέλες μελισσών κ.α.

Ephestia (cadra) cautella, Σκουλήκι σύκων, σταφίδας, dried currant moth, (Pyralidae, Lepidoptera)

Τέλειο : Άνοιγμα πτερύγων 15 – 22 mm. Είναι λίγο σκουρότερο από την Ephestia kuehniella. Οι πρόσθιες πτέρυγες είναι τεφροκαστανές με δύο εγκάρσιες, ανοιχτόχρωμες γραμμές. Οι οπίσθιες πτέρυγες έχουν υαλκώδες ανοιχτότερο χρώμα.
Προνύμφη : Μήκος 8 – 15 mm. Έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την Ephestia kuehniella. Το χρώμα είναι υπόλευκο, υποκίτρινο ή ρόδινο ανάλογα με την τροφή που έχει καταναλώσει.
Βιολογία : Έχει 3 – 4 γενεές το χρόνο.
Διαχειμάζει ως προνύμφη σε ξερά σύκα ή σε βομβύκιο σε κρύπτες. Τον Ιούνιο εμφανίζονται τα τέλεια και τοποθετούν τα αυγά τους (100 – 200) είτε σε ημίξηρα σύκα (πάνω ή κάτω από τα δέντρα) είτε σε ήδη αποθηκευμένα σύκα.
Τον Αύγουστο η καινούργια γενιά προσβάλλει σύκα απλωμένα για ξήρανση κι έτσι συνεχίζεται η προσβολή μέσα στις αποθήκες.
Προσβολές : Εκτός από τα σύκα προσβάλλει και πολλά ξερά φρούτα όπως δαμάσκηνα, σταφίδες, και καρπούς όπως φιστίκια, αμύγδαλα. Λιγότερο αλεύρι, πίτυρα, ζωοτροφές, μπισκότα, σοκολάτα.

Plodia interpunctella, Κοινό σκουλήκι αποθηκών, Indian Meal Moth, (Pyralidae, Lepidoptera)

Τέλειο : Άνοιγμα πτερύγων 15 – 20 mm. Οι πρόσθιες πτέρυγες κατά το ήμισυ έχουν χρώμα καστανέρυθρο με δύο εγκάρσιες μαύρες γραμμώσεις. Το υπόλοιπο ήμισυ είναι αργυρόλευκο. Οι οπίσθιες πτέρυγες έχουν αργυρόλευκο χρώμα και φέρουν κρόσσια.
Προνύμφη : Μήκος 8 – 12 mm. Με χρώμα υπόλευκο – υπορόδινο ανάλογα με την τροφή. Κεφαλή καστανή.
Βιολογία – Προσβολές : Μπορεί να συμπληρώσει έως 8 γενεές κατ’ έτος. Είναι νυκτόβια και γεννά περίπου 150 αυγά, πάνω σε σπόρους ή άλλα προϊόντα. Η προνύμφη τρέφεται από αυτά υφαίνοντας μετάξινα νήματα. Νυμφώνεται σε βομβύκιο.
Είναι έντομο πολυφάγο και μπορεί να προσβάλλει σπόρους, ξερά σύκα, κακάο, γλυκίσματα, προϊόντα αμύλου, σοκολάτες κ.ά.

Sitotroga cerealella, Σιτότρωγα, Angoumois Grain Moth (Gelechiidae, Lepidoptera)

Τέλειο : Πτέρυγες κροσσωτές μυτερές, με χρώμα κίτρινο τεφρό οι πρόσθιες και τεφρό οι οπίσθιες. Άνοιγμα πτερύγων 12 – 16 mm.
Προνύμφη : Μήκος έως 9 mm, χρώμα ανοιχτό καστανό ή υπόλευκο.
Βιολογία – Προσβολές : Μπορεί να έχει 3 – 5 γενεές το χρόνο.
Γεννά πάνω στους σπόρους σιτηρών. Οι προνύμφες ζουν και αναπτύσσονται αποκλειστικά μέσα στους σπόρους.
Δεν δημιουργούν νήματα.
Προσβάλλουν όλους τους σπόρους των σιτηρών.

Acarus siro, Ακάρι των αλεύρων, Flour mite

Είναι μικροσκοπικό (0,5 mm) χρώματος λευκού ή ανοιχτού γκρίζου. Έχει μαλακό σώμα με πολλές τρίχες. Το σώμα τους είναι χωρισμένο σε μερικά σε πρόσωμα και οπισθόσωμα, ενώ σε άλλα είναι ενιαίο.
Προσβολές : Προσβάλλει τα φύτρα των σπόρων, τα άλευρα, πίτουρα, τυρί κ.α. Συνήθως προτιμά ήδη προσβεβλημένα προϊόντα με υγρασία πάνω από 13%.

Αντιμετώπιση

Ο έλεγχος με φερομόνες είναι σήμερα το σημαντικότερο βήμα στην έγκαιρη καταπολέμηση των εντόμων.
Οι φερομόνες είναι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από έναν οργανισμό (στην συγκεκριμένη περίπτωση έντομο) στο περιβάλλον και εξυπηρετούν στην επικοινωνία με άλλα μέλη του ιδίου είδους.
Υπάρχουν φερομόνες φύλου(συνήθως το θηλυκό προσελκύει το αρσενικό), φερομόνες συνάθροισης, φερομόνες ιχνών (στα μυρμήγκια) κλπ.
Οι φερομόνες στον έλεγχο των εντόμων χρησιμοποιούνται σε παγίδες ώστε να διαπιστώσουμε στον χώρο την ύπαρξη το είδος του εντόμου.
Έτσι μπορεί να γίνει αντιληπτή η παρουσία κάποιων εντόμων πολύ πριν πολλαπλασιαστούν και προκαλέσουν ζημιές, λαμβάνοντας κάποια μέτρα καταπολέμησης (πχ. χημική καταπολέμηση).
Συνήθως οι παγίδες φερομονών χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο ( monitoring ) και σπάνια και σε ειδικές περιπτώσεις για καταπολέμηση.
Η εγκατάσταση των παγίδων φερομονών δεν σημαίνει ότι άλλα μέτρα όπως η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού προγράμματος ελέγχου εντόμων μειώνονται ή εγκαταλείπονται.
Ένας επίσης αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου εντόμων είναι η χρήση παγίδων με εξειδικευμένη τροφοελκυστική ουσία για κάθε έντομο.
Η επιτυχής καταπολέμηση των εντόμων αποθηκών, τόσο στα προϊόντα όσο και στο χώρο γίνεται με υποκαπνισμό (fumigation), αρκεί οι συνθήκες να το επιτρέπουν.
Το υποκαπνιστικό αέριο (FUMIGANTS) που συνήθως χρησιμοποιείται είναι η φωσφίνη (ΡΗ3).
Το πλεονέκτημα του υποκαπνισμού έναντι άλλων μεθόδων είναι ότι θανατώνει τα έντομα σε όλα τους τα στάδια (αυγό-προνύμφη-χρυσαλίδα-τέλειο).