Κατσαρίδες
Γενικά
- Έντομα της τάξης BLATTARIA. Υπάρχουν πολλά είδη.
- Δραστηριοποιούνται κατά την νύχτα ενώ την μέρα κρύβονται.
- Προτιμούν σημεία με αυξημένη υγρασία. Τα είδη, τα οποία συναντούμε στα κτίρια, κατά την ημέρα κρύβονται σε ρωγμές και σχισμές, μεταξύ τούβλων, πίσω από ξεκολλημένα πλακάκια, κάτω από παλιές ταπετσαρίες πίσω από εικόνες ή μεταξύ επίπλων και τοίχων, και κυρίως στους σωλήνες αποχέτευσης. Η Γερμανική κατσαρίδα συνήθως εστιάζεται σε ντουλάπια της κουζίνας σε σπίτια ενώ σε χώρους τροφίμων μπορεί να αναπτυχθεί σε μεγάλους πληθυσμούς και να γεμίσει κυριολεκτικά το κτίριο.
- Γενικά ζουν ομαδικά σε κατάλληλα καταφύγια κοντά σε πηγές τροφής.
- Γενικά οι κατσαρίδες είναι είδη παμφάγα αλλά κατά κανόνα δεν είναι θηρευτές.
- Μερικά είδη μπορούν να επιβιώνουν σε μακρές περιόδους πείνας. Για την Perplaneta americana αναφέρονται 42 μέρες χωρίς τροφή και νερό. Με νερό χωρίς τροφή μπορούν να επιβιώνουν μερικούς μήνες.
- Τα θηλυκά αφού γονιμοποιηθούν κατασκευάζουν μια κάψα (ωοθήκη), η οποία περιέχει τα γονιμοποιημένα αυγά.
- Οι κατσαρίδες είναι ημιμετάβολα έντομα. Με κάθε έκδυση οι νύμφες μοιάζουν περισσότερο με τα ενήλικα.
- Η ύπαρξη κατσαρίδων σε ένα κτίριο δείχνει ότι είναι παραμελημένο σε σχέση με την καθαριότητα του και επικίνδυνο για την υγεία των ανθρώπων που ζουν σε αυτό.
Τα κυριώτερα Είδη
Γερμανική (Ψιλή, ξανθιά) Blatella Germanica
- Είναι το σημαντικότερο είδος, ίσως το πιο κοινό και σίγουρα το πιο δύσκολο στην καταπολέμηση.
- Τα ενήλικα έχουν μέγεθος 13-16mm, χρώμα ανοιχτό καφέ. Φέρουν 2 σχεδόν παράλληλες λωρίδες στο πρόνωτο (ραχιαίο τμήμα).
- Είναι το πιο παραγωγικό είδος μεταξύ όλων των κατσαρίδων.
- Η θηλυκή ζει έως και 6 μήνες. Φέρει ένα σάκο που περιέχει 30 έως 40 αυγά. Η ανάπτυξη από το αυγό στο ενήλικο μπορεί να προκύψει σε 45 ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων απορρίπτει το δέρμα της 6 φορές.
- Η αναπαραγωγή γίνεται ολόκληρο το έτος, αλλά ευνοείται ιδιαίτερα από το υγρό και θερμό περιβάλλον.
- Εμφανίζουν 3-4 γενιές το χρόνο. Τα ενήλικα ζουν κατά μέσο όρο 100-200 ημέρες.
- Βρίσκονται σε χώρους με ανθρώπινη δραστηριότητα.
- Συνήθως στο μπάνιο και κουζίνες και σε κάθε χώρο τροφίμων.
- Συνηθίζουν να κρύβονται κατά τη διάρκεια της ημέρας σε σίγουρα, ασφαλή καταφύγια, κοντά σε πηγές τροφίμων και υγρασίας, όπως, τις εσωτερικές κοιλότητες τοίχων, τις ρωγμές στα ντουλάπια της κουζίνας και του μπάνιου, νεροχύτες, ‘’λάντζες’’ και κάτω ή μέσα σε ηλεκτρικές συσκευές που παράγουν θερμότητα.
- Τα κτίρια μολύνονται από αυγά ή και νύμφες τα οποία μπαίνουν στο κτίριο με τα διάφορα εμπορεύματα, τα χαρτοκιβώτια, τα ψυγεία, μηχανήματα, συσκευές και διάφορα υλικά.
Αμερικάνικη, Μεγάλη Periplaneta Americana
- Είναι είδος με παγκόσμια εξάπλωση. Κατάγεται από τη Βόρειο Αφρική.
- Τα ενήλικα έχουν μέγεθος 34-53mm, χρώμα κοκκινωπό καφέ. Έχουν μέτρια πτητική ικανότητα.
- Τα θηλυκά αποθέτουν την ωοθήκη 4 ημέρες μετά το σχηματισμό της σε προστατευμένο χώρο με υψηλή υγρασία. Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί 108-786 ημέρες. Τα ενήλικα θηλυκά ζουν 440 ημέρες, ενώ τα αρσενικά 200 ημέρες.
- Η περίοδος επώασης των αυγών διαρκεί 6 έως 8 εβδομάδες.
- Στα κτίρια συναθροίζονται συχνά γύρω από το θερμούς υδροσωλήνες, τις μηχανές ψυγείων, τους λέβητες και άλλες συσκευές θέρμανσης.
- Εισέρχονται στα κτίρια μέσω των δικτύων αποχέτευσης και υπονόμων.
- Είναι παμφάγο είδος. Προτιμά ιδιαίτερα τα προϊόντα ζύμωσης, όπως είναι τα ποτά.
Ανατολική, Μαύρη Blatta Orientalis
- Έχει παγκόσμια εξάπλωση.
- Τα ενήλικα έχουν μέγεθος 25mm περίπου, χρώμα μαύρο γυαλιστερό ως κοκκινωπό καφέ.
- Το θηλυκό ζει έως και 2 έτη. Αποθέτει μέχρι 18 αυγοσάκους στη διάρκεια της ζωής του. Κάθε σάκος αυγών περιέχει 16 αυγά.
- Η περίοδος επώασης είναι 1 έως 2 μήνες και η περίοδος ανάπτυξης είναι 12 μήνες.
- Τη συναντάμε κάτω από οικιακά απορρίμματα, πέτρες, φύλλα. Σε οικιακούς χώρους, εμφανίζεται σε υπόγεια, κελάρια, αεραγωγούς, βόθρους και υπονόμους.
- Μπορεί να αναρριχηθεί από σωλήνες ύδρευσης και αποχέτευσης στα ανώτερα πατώματα πολυώροφων κτιρίων.
- Προτιμούν ως τροφή τα αμυλούχα προϊόντα.
Οι κατσαρίδες και ο άνθρωπος
- Οι κατσαρίδες είναι φορείς σοβαρών ασθενειών, όπως, της σαλμονέλας, της δυσεντερίας, της γαστρεντερίτιδας και άλλων παθήσεων του στομάχου.
- Αλλοιώνουν τα τρόφιμα και διαδίδουν τους παθογόνους οργανισμούς με τα περιττώματα και τις εκκρίσεις τους.
- Επίσης πολύ συχνά είναι υπεύθυνες για αναπνευστικά προβλήματα.
- Απορρίπτουν το δέρμα τους τακτικά σε όλη τη διάρκεια του κύκλου της ζωής τους. Τρίματα τού δέματος και περιττώματα μεταφέρεται μέσω του αέρα και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ασθματικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού όπως στα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τους ανθρώπους με βρογχικές ασθένειες.
Αντιμετώπιση
Πρόληψη
- Η αντιμετώπιση ξεκινά με την εφαρμογή προληπτικών μέτρων όπως :
- Καθαριότητα – Έλεγχος σε ολόκληρο το κτίριο.
- Πρόσβαση στον Καθαριστή και τον Απολυμαντή παντού.
- Τα τρόφιμα να είναι σε κλειστές συσκευασίες.
- Τα οργανικά απορρίμματα να απομακρύνονται κάθε μέρα από τον χώρο μας.
- Άδεια μπουκάλια μπύρας και αναψυκτικών να απομακρύνονται τακτικά.
- Τα φρεάτια της αποχέτευσης να είναι συντηρημένα και να είναι προσβάσιμα.
- Περιορισμός της υγρασίας μέσω επισκευών των πιθανών διαρροών και καλού αερισμού.
- Κλείσιμο χαραμάδων με σοβά ή σιλικόνη κλπ.
- Σίτες σε παράθυρα, αεραγωγούς κλπ.
- Κλείσιμο των κενών κάτω από πόρτες.
- Σιφώνια αποχέτευσης με τάπες ή σίτες.
Παρακολούθηση πληθυσμών (monitoring)
Παρά τα προληπτικά μέτρα απαιτείται παρακολούθηση των πληθυσμών (monitoring) με τακτικές επιθεωρήσεις :
- Οπτικός έλεγχος από εξειδικευμένα άτομα κυρίως την νύχτα.
- Τοποθέτηση φερομoνικών ή τροφοελκυστικών παγίδων σύλληψης βαδιστικών εντόμων.
- Κατασταλτικές εφαρμογές καταπολέμησης με χρήση εντομοκτόνων :
- Απευθείας ψεκασμοί στις εστίες.
- Υπολειμματικοί ψεκασμοί στα σημεία που κινούνται.
- Τοποθέτηση δολώματος (Gel).