Ψαράκια
Γενικά
- Είναι έντομα, ανήκουν στην τάξη Zygentoma.
- Παραδοσιακά η τάξη θυσάνουρα (Thysanura) περιλάμβανε όλα τα πρωτόγονα απτερυγωτά εξάποδα.
- Σήμερα τα θυσάνουρα είναι συνώνυμα με τα Zygentoma.
- Έχουν παγκόσμια εξάπλωση.
- Περιλαμβάνει τέσσερις οικογένειες με περίπου 370 είδη. Στην Ευρώπη συναντούμε μόνο δυο οικογένειες με περίπου 60 είδη. Στην Ελλάδα περίπου 15 είδη.
- Το πιο κοινό είδος είναι το Lepisma saccharina της οικογένειας Lepismatidae.
Περιγραφή
- Το μήκος τους είναι συνήθως 13-30 mm.
- Η κοιλιά τους είναι κωνική στο τέλος, δίνοντάς τους σχήμα ψαριού.
- Οι νεοεκκολαφθείσες νύμφες είναι υπόλευκες.
- Αργότερα αποκτούν μια γκριζωπή απόχρωση και μεταλλική λάμψη.
- Έχουν τρία μεγάλα cerci στην κοιλιά τους.
- Όλα τα είδη παρουσιάζουν λέπια στο σώμα.
- Οι σύνθετοι οφθαλμοί είναι μικροί ή λείπουν. Κατά κανόνα δεν υπάρχουν οφθαλμίδια.
- Δεν έχουν φτερά.
- Έχουν μεγάλες κεραίες.
- Ζουν συνήθως για δύο έως οκτώ έτη.
Βιολογία
- Τα περισσότερα είδη ζουν σε βιότοπους με πολύ υγρασία, π. χ. στο έδαφος μέσα σε οργανικά κατάλοιπα ή κάτω από το φλοιό δέντρων.
- Υπάρχουν είδη που αντέχουν στην ξηρασία.
- Υπάρχουν φυτοφάγα και παμφάγα είδη.
- Τα είδη που ζουν κοντά στον άνθρωπο μπορούν να τραφούν με χαρτί, κόλλα ή άλλες αμυλώδεις ουσίες.
- Είναι νυκτόβια. Την ημέρα κρύβονται κάτω από πέτρες ή στο χώμα. Μπορούν να κινούνται αρκετά γρήγορα.
- Παρουσιάζουν αμετάβολη ανάπτυξη. Μπορεί να έχουμε μέχρι 60 εκδύσεις.
- Η ικανότητα αναπαραγωγής αποκτιέται μετά από περίπου 12 εκδύσεις.
- Μερικά είδη αναπαράγονται παρθενογενετικά.
- Κατά κανόνα το αρσενικό τοποθετεί το σπερματοφόρο στο έδαφος, καμιά φορά σε δίκτυο νημάτων.
- Το θηλυκό, ακολουθώντας τα νήματα, φτάνει στο σπερματοφόρο και τον μεταφέρει στη σπερματοθήκη.
- Τα μαλακά αυγά αρχικά είναι άσπρα, μετά από μερικές ώρες κιτρινίζουν ή αποκτούν χρώμα καφέ. Έχουν σχήμα ελλειπτικό.
- Τα αυγά τοποθετούνται ξεχωριστά ή σε ομάδες με τον ωοθέτη σε ρωγμές ή σχισμές.
Τα ψαράκια και ο άνθρωπος
- Μερικά είδη ωφελούνται από τις συνθήκες στις ανθρώπινες κατοικίες και με αυτές βρήκανε παγκόσμια εξάπλωση.
- Μπορούν να γίνουν ενοχλητικά ή και βλαβερά.
- Τα πιο γνωστά είναι η Lepisma saccharina και ή Thermobia domestica.
- Η ονομασία (Lepisma saccharina) υποδηλώνει τη διατροφή του με υδατάνθρακες.
- Καταναλώνουν ύλη που περιέχει πολυσακχαρίτες, όπως το άμυλο και δεξτρίνη σε κόλλες.
- Βιβλιοδεσία, χαλί, ρούχα, καφέ, πιτυρίδα, κόλλα, τα μαλλιά, μερικές μπογιές, ταπετσαρίες, χαρτί, φωτογραφίες, γύψο, και ζάχαρη.
- Τρώνε βαμβάκι, τα νεκρά έντομα, λινό, μετάξι, ή ακόμα και το δικό του έκδυμα.
- Μπορεί να επιτεθεί ακόμη και δερμάτινα είδη και τα συνθετικά υφάσματα.
- Μπορούν να ζήσουν για ένα χρόνο ή περισσότερο χωρίς φαγητό.
Αντιμετώπιση
- Συνήθως δεν τα βλέπουμε.
- Για έλεγχο και καταγραφή της προσβολής χρησιμοποιούμε παγίδες για κατσαρίδες.
- Παγίδες μικρά, γυάλινα βάζα καλυμμένα εξωτερικά με χαρτοταινία. Τα έντομα ανεβαίνουν την ταινία, πέφτουν στα βάζα, και δεν μπορούν να ξαναβγούν.
- Οι παγίδες τοποθετούνται σε πιθανά σημεία κίνησης των εντόμων.
- Επειδή μπορούν να ταξιδέψουν μεγάλες αποστάσεις, για ανεύρεση τροφής, μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπίσουμε την εστία ανάπτυξης του εντόμου.
- Διατηρούμε υπόγεια, πλυσταριά και μπάνια, καθαρά και στεγνά.
- Γενικά η καθαριότητα θα τους περιορίσει την διαθέσιμη τροφή.
- Τρύπες ή κενά γύρω από τους σωλήνες και αγωγούς, καθώς και διαρροές νερού επισκευάζονται τακτικά.
- Καλός εξαερισμός και χρήση αφυγραντήρων σε κλειστούς και υγρούς χώρους.
- Εφαρμογές με εντομοκτόνα όταν κριθεί απαραίτητο.