Σαράκια
Γενικά
- Με το όνομα σαράκι αποκαλούμε συνήθως μια ομάδα ξυλοφάγων εντόμων της τάξης coleoptera.
- Είναι παρασιτικά έντομα, πραγματική απειλή, γιατί εκτός από τις ζημιές που προκαλούν στη φύση, αποτελούν, μαζί με τους τερμίτες, το σπουδαιότερο ζωικό εχθρό των ακατέργαστων και κατεργασμένων ξύλων.
- Η προσβολή εμφανίζεται με τρύπες στα ξύλα και την παρουσία λεπτής σκόνης στο πάτωμα.
- Οι τρύπες είναι οι άκρες στοών μέσα στο ξύλο.
- Η προσβολή μπορεί, μερικές φορές, να γίνει αντιληπτή από τον χαρακτηριστικό ήχο που μοιάζει με ήχο ρολογιού.
- Εμφανίζονται στην αρχή της ζωής τους με τη μορφή των αυγών, στην συνέχεια γίνονται προνύμφες, μετατρέπονται σε νύμφες και ολοκληρώνονται αργότερα σε τέλεια έντομα.
- Μέσα στο ξύλο, η προνύμφη του εντόμου ζει από 1 έως πολύ περισσότερα χρόνια.
- Το στάδιο αυτό είναι πιο καταστρεπτικό για το ξύλο γιατί το έντομο αρχίζει τη διάνοιξη οπών και στοών μέσα σ’ αυτό.
- H υγρασία του ξύλου παίζει ρόλο στην πιθανότητα προσβολής από σαράκια.
- Γενικά το επεξεργασμένο ξύλο στο κτίριο είναι πιο ξηρό από αυτό στο δάσος.
- Τα είδη στο κτίριο είναι προσαρμοσμένα σε πιο ‘‘ξηρή διατροφή’’.
- Διάφορα ξυλοφάγα αρέσκονται σε διαφορετικές χημικές ουσίες (λιγνίνη, κυτταρίνη κλπ.).
- Η προσβολή από μύκητες υγρασίας που αποδιοργανώνει το ξύλο μπορεί να συμβάλλει στην προσβολή και στην καταστροφή του ξύλου από σαράκια.
Τα είδη
Hylotrupes Bajulus, Cerambycidae , European House Borer
- Ανήκει στην οικογένεια Cerambycidae. Το κύριο χαρακτηριστικό προσδιορισμού αυτής της οικογένειας είναι οι μακριές, λεπτές κεραίες.
- Έχει μαύρο χρώμα και το ενήλικο έχει μήκος 5-12 χιλ. Το χαρακτηριστικό είναι ότι το αρσενικό είναι αρκετά μικρότερο του θηλυκού.
- Η προνύμφη είναι επιμήκης, σαρκώδης ανοιχτοκίτρινη.
- Η προνύμφη μπορεί να ζήσει μέσα στο ξύλο και να το καταστρέφει από 3έως και 10 χρόνια φθάνοντας σε βάρος περίπου 200 mg.
- Προσβάλει ξύλα όπως το πεύκο και το έλατο στο σομφό ξύλο.
- Η προσβολή ξεκινά από τα δέντρα αλλά μπορεί να γίνει και σε επεξεργασμένα ξύλα.
- Χαρακτηριστικό της προσβολής είναι η μεγάλες οβάλ τρύπες στο ξύλο (0,6 Χ 1,0 cm).
Hesperophanes cinereus, Cerambycidae
- Προσβάλλει μη ρητινώδη ξύλα.
- Οπή εξόδου κυκλική διαμ. 5 χιλ.
Stromatium fulvum, Cerambycidae
- Μεγάλο μέγεθος. Το τέλειο ζεί μια εβδομάδα τον Αύγουστο.
- Προσβάλλει μη ρητινώδη ξύλα.
- Οπή εξόδου ωοειδής διαμ. 6 Χ 10 χιλ.
Nacerda melanura, Oedemeridae
- Κιτρινοκαστανό.
- Προσβάλλει υγρά ξύλα.
- Οπή εξόδου ωοειδής ως κυκλική.
Anobium Punctatum, Anobiidae
- Το πιο κοινό έντομο που προσβάλει τα ξύλα.
- Επιτίθεται και σε φρέσκα ξύλα αλλά και σε παλαιά. Συνήθως προτιμά τα μαλακά ξύλα.
- Απαντάται σε πατώματα, έπιπλα, ξύλινα γλυπτά, ξυλείες σκεπών κλπ.
- Τα ενήλικα έντομα έχουν μήκος 3-5 χιλ. και θαμπό καφετί χρώμα.
- Μπορεί να το βρούμε κοντά στα προσβεβλημένα ξύλα ή να έχει προσελκυστεί στα παράθυρα ή τις άσπρες επιφάνειες κατά τη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών.
- Οι τρύπες του αναδυόμενου ενηλίκου στο ξύλο είναι συνήθως διαμέτρου 1.5 – 2.0 χιλ.
- Η προνύμφη είναι υπόλευκη, έχει τρία μικρά ζευγάρια ποδιών και το μήκος της φθάνει τα 6 χιλ.
- Μπορεί να καταστρέφει το προσβεβλημένο ξύλο μέχρι να νυμφωθεί έως και 3 χρόνια.
- Οι σήραγγες που δημιουργεί στο ξύλο έχουν διάμετρο 1.0 – 2.0 χιλ.
Xestobium rufovillosum Anobiidae
- Παράγει χαρακτηριστικό ήχο (Το ρολόι του θανάτου) την εποχή της σύζευξης.
- Προσβάλλει σκληρά κατεργασμένα ξύλα.
- Δεν πετάει συνεπώς μεταφέρεται με το προσβεβλημένο ξύλο.
Brunneus Lyctus, Lyctidae
- Προσβάλει κυρίως τα σκληρά ξύλα που βρίσκονται συνήθως στα πατώματα, τα έπιπλα και τα κουφώματα.
- Η προνύμφη έχει μήκος γύρω στα 6 χιλ. και χρώμα υπόλευκο. Οι προνύμφες δημιουργούν τις σήραγγες στο ξύλο και γίνονται χρυσαλίδες.
- Το τέλειο έντομο έχει μήκος περίπου 2-5 χιλ. και χρώμα καστανοκόκκινο έως μαύρο.
- Οι προσβολές μπορεί να αναγνωρισθούν από τις μικρές στρογγυλές τρύπες που υπάρχουν στα ξύλα και την παρουσία λεπτής σκόνης.
Cornutus Bostrychoplites, Bostrichidae
- Το Bostrichids προσβάλει συνήθως τα σκληρά ξύλα. τροπικής προέλευσης όπως το lauan και το μαόνι.
- Οι τρύπες στα ξύλα είναι εμφανώς μεγαλύτερες από των άλλων ξυλοφάγων εντόμων και η σκόνη παραμένει μέσα στις στοές και δεν βγαίνει έξω.
- Είναι μεγάλο, κανονικά μεταξύ 7-15 χιλ. στο μήκος, αν και μερικά μπορούν να είναι πολύ μεγαλύτερα, και έχουν χρώμα καστανό έως και μαύρο.
- Η προνύμφη είναι κυρτή και ζαρωμένη και η διατροφή της εξαρτάται από το άμυλο στο ξύλο.
- Προτιμούν ξύλα με υγρασία από 3-30%.
Αντιμετώπιση
- Η ψιλή σκόνη, frass, που πέφτει από τις τρύπες είναι ρινίσματα ξύλου ανακατεμένα με περιττώματα του εντόμου. Αυτή την σκόνη την εξετάζουμε και από το σχήμα των περιττωμάτων γνωρίζουμε το είδος του εντόμου από το οποίο προέρχεται η σκόνη.
- Υπάρχουν διάφοροι τρόποι καταπολέμησης όπως ο ενέσιμος τρόπος, οι επαλείψεις, ο ψεκασμός, ο εμποτισμός,
- αλλά ο πλέον αποτελεσματικός είναι ο υποκαπνισμός, ο οποίος όμως δεν μπορεί να γίνει σε ξύλα που ευρίσκονται σε κατοικημένη περιοχή.
- Μείωση της υγρασίας στον χώρο θα δυσκολέψει τα ξυλοφάγα έντομα.
- Απομάκρυνση των προσβεβλημένων ξύλων στην αρχή της προσβολής.
- Επιλογή πιστοποιημένης ξυλείας για τις κατασκευές και τα έπιπλα.
- Κατάλληλη προστασία του ξύλου με εμποτισμό σε εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα πριν την χρήση του.
- Επιθεωρήσεις τακτικές. Σε περίπτωση προσβολής συνιστώνται ψεκασμοί κατά την περίοδο που το ακμαίο είναι έξω από το ξύλο.
- Βάψιμο προσβεβλημένων ξύλων τον χειμώνα θα κλείσει τις οπές και την άνοιξη η έξοδος των ακμαίων θα αποκαλύψει αν η προσβολή είναι ενεργός.
- Σε περίπτωση προσβολής συνιστώνται ψεκασμοί κατά την περίοδο που το ακμαίο είναι έξω από το ξύλο.
- Τοποθέτηση ηλεκτρικών παγίδων για τα ακμαία θα αποκαλύψει και θα μειώσει το πρόβλημα.
- Θερμική επεξεργασία, ψύξη ή αφαίρεση οξυγόνου είναι μέθοδοι που εφαρμόζονται σε μικρά ξύλινα αντικείμενα, συνήθως μεγάλης αξίας σε ειδικούς θαλάμους.
- Δεν είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο.
- Προϋποθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό και τεχνογνωσία ώστε να μην προκαλέσουν ζημιές στο προς απεντόμωση αντικείμενο.